جایگاه شریعتی

شريعتي در كتاب سيماي محمد آنجا كه درباره نبي صحبت مي كند، مي كوشد سه چهره بزرگ تاريخ ، يعني نبي ، حكيم يا فيلسوف و پادشاه يا قيصر را باهم مقايسه كند و اين پرسش را مطرح مي كند كه اگر ارسطو نبود چه اتفاقي مي افتاد ؟

خودش پاسخ مي دهد : هيچ اتفاقي مهمي رخ نمي داد تنها چند كتاب از تعداد كتابهاي كتابخانه ها كاسته مي شد

اين جمله معروف از شريعتي كه مي گويد : فلاسفه پفيوزهاي تاريخ اند به نوعی بیانگر دیدگاه وی است. آنچه كه شريعتي اصلاح مي ناميد ، برگرفته از تئوري مهندسي اجتماعي محافظه كاران و ليبرالها نبوده بلكه آنرا از سنت نبي استخراج مي نمود و منظور وي اين بود كه پاره اي از نهادها و فرمهاي اجتماعي را نگه داشته اما محتوايش را تغيير دهيم . چارچوب انديشه هاي سياسي شريعتي بيشتر بر مبناي مفهوم انقلاب است . وي بر روشهاي انقلابي دست مي گذارد و به يك تغيير و تحول سريع اجتماعي ، حتي به كمك به كارگيري اسلحه و خشونت معتقد بود ( در حالي كه ما در تغيير يك ساختار با پاره اي از مسائل تاريخي-تمدني روبرو هستيم كه فراتر از مسائل پرسش هاي سياسي-اجتماعي است بدين صورت تا زماني كه آن معضلات تاريخي و فرهنگي حل نشود ، اين حركت نتيجه اي ثمر بخش را در پي نخواهد داشت )

شريعتي چونكه فاقد يك تجربه زنده انقلابي بود ، اكنون به نظر ما كه اين تجربه را داريم بسياري از سخنان او نادرست و متكي بر احساسات است . نكته ديگر اينكه بسياري از انديشه هاي وي در عصر حاضر ناكارآمد مي نمايد هرچند که به لحاظ احساسی همچنان مطلوب جماعت است